Małżonkowie mogą dowolnie kształtować obowiązujący ich ustrój majątkowy. W trakcie trwania małżeństwa mogą zawrzeć umowę majątkową małżeńską i tym samym zmienić ustrój majątkowy np. ze wspólności ustawowej (majątkowej) na rozdzielność majątkową. Cechą charakterystyczną rozdzielności majątkowej jest to, że nie występuje w niej majątek wspólny – małżonkowie posiadają jedynie majątki osobiste. Wiele osób zastanawia się, czy ustanowienie rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa może wpłynąć na zaciągnięte przed zawarciem umowy majątkowej zobowiązania. Odpowiedź brzmi “nie”. Jeżeli zobowiązanie – np. kredyt – zostało zaciągnięte w czasie istnienia wspólności majątkowej, małżonkowie za spłatę kredytu odpowiadać będą solidarnie, nawet po ustanowieniu rozdzielności majątkowej.
Rozdzielność majątkowa – podział majątku
Kiedy małżonkowie decydują się na ustanowienie rozdzielności majątkowej, dotychczas obowiązujący między nimi ustrój majątkowy – najczęściej będzie to wspólność majątkowa (ustawowa) – ustaje. W związku z tym, małżonkowie nie będą posiadali już majątku wspólnego, a jedynie będą mieli majątki osobiste. Podziału majątku mogą dokonać w drodze umowy zawartej w dowolnej formie. Wyjątkowo, jeżeli w skład dzielonego majątku wchodzi nieruchomość, dla ważności umowy wymagana jest forma aktu notarialnego. Jeżeli w skład dzielonego majątku wchodzi wiele rzeczy, warto również rozważyć formę pisemną, które w przyszłości pozwoli zapobiec ewentualnym sporom. Podziału majątku wspólnego może dokonać również właściwy sąd rejonowy w postępowaniu nieprocesowym, na żądanie każdego z małżonków. Co do zasady, podzielony zostanie cały majątek – jedynie z ważnych powodów sądy może dokonać częściowego działu. Warto również wskazać, że zgodnie z wytycznymi Sądu Najwyższego z 1974 r. uprawnienie do mieszkania przydzielonego w czasie trwania wspólności winno zostać przy małżonku wychowującym wspólne, małoletnie dzieci. Jednak reguła ta będzie mieć zastosowanie, jeżeli okoliczności konkretnej sprawy nie będą przemawiać za przyznaniem lokalu mieszkalnego drugiemu z małżonków.