Rodzina zastępcza, opieka nad dzieckiem

23 kwietnia 2018 Prawo na co dzień

Częstym pytaniem, jaki zadają klienci jest to, jak wygląda kwestia opieki na dzieckiem, którego jeden lub oboje rodzice zmarli. Częsta jest również sytuacja, gdy 1 z rodziców przebywa w więzeniu, a drugi nie żyje. Co wtedy? Kto decyduje o dziecku?

Dziecko do ukończenia 18 roku życia jest niesamodzielne – nie może samo podejmować decyzji co do własnej edukacji, zmiany szkoły, sposobu leczenia, występowania o paszport i wielu innych kwestii, które na co dzień załatwia rodzic.

W takiej sytuacji tworzy się luka i konieczne staje się ustanowienie osoby lub osób, które będą decydować w tym zakresie niejako za rodziców w oparciu o stosowny dokument.

W jakich zatem sytuacjach powstaje konieczność ustanowienia małoletniemu opiekuna? Przede wszystkim są to przypadki między innymi gdy:

  • rodzice dziecka są nieznani,

  • oboje rodziców nie żyją,

  • rodzice są pozbawieni władzy rodzicielskiej lub mają zawieszoną władzę,

  • rodzice są małoletni.

W przypadku wystąpienia tych sytuacji rodzi się konieczność ustanowienia przez sąd opiekuna prawnego dla małoletniego. Kto jest właściwy do ustanowienia opiekuna prawnego? Właściwym jest sąd opiekuńczy, na obszarze działania którego małoletni ma swoje miejsce zamieszkania. W tym miejscu należy mocno podkreślić, iż sąd jak tylko poweźmie informację o pozostawaniu małoletniego bez opieki ma obowiązek z urzędu wszcząć postępowanie o ustanowienie opiekuna prawnego. Nie zawsze tak się dzieje z uwagi na to, że sądy rozpoznają wiele spraw równolegle. Najlepiej, gdy zaistnieje wyżej wskazana sytuacja wystąpić do sądu ze stosownym wnioskiem i wtedy niewątpliwie sprawa zostanie szybciej rozpoznana.

Opiekunem prawnym najczęściej zostają osoby z najbliższego otoczenia małoletnich, ale nie tylko. Na przykład w przypadku wcześniejszego ustanowienia rodziny zastępczej, są to rodzice zastępczy.

Bardzo istotne jest, aby każdy małoletni posiadał uregulowaną kwestię związaną z władzą rodzicielską, gdyż jakiekolwiek nieprawidłowości z tym związane czy zaniedbania, mogą sprowadzić wiele negatywnych konsekwencji w życiu małoletniego.

Przykładowo wyjazd na wakacje, wycieczkę klasową, zmiana szkoły, konieczność podjęcia specjalistycznego leczenia wymaga zgody rodzica lub osoby ustanowionej w to miejsce jako opiekun. Jeśli odpowiednio wcześnie nie zadbamy o wszczęcie procedury przed sądem może okazać się, że podopieczny nie pojedzie na wakacje, dłużej będzie czekać na podjęcie właściwego leczenia. Dlatego nie warto czekać z podejmowaniem szybkich działań w sprawach, gdzie władza rodzicielska nie jest wykonywana bądź też rodzice dziecka nie żyją, nie jest znane ich miejsce pobytu.